Genel yapıları itibariyle soğutma kompresörlerini aşağıdaki şekilde sınıflandırmak mümkündür.
1A) Pozitif Sıkıştırmalı Kompresörler:
- Pistonlu Kompresörler
- Paletli Dönel Kompresörler
- Helisel-Vida Tipi Dönel Kompresörler
- Çift Spiralli-Scroll Kompresörler
- Trokoidal-Trochoidal Kompresörler
1B) Santrifüj Kompresörler:
Bir silindir içerisinde gidip gelme hareketi yapan bir pistonla sıkılaştırma işlemini yapan bu tip kompresörlerde tahrik motorunun dönme hareketi bir krank-biyel sistemi ile doğrusal harekete çevrilir. Eski tip bazı çift etkili kompresörlerin, yatık tip pistonlu buhar makinaları ile hareketlendirilmesinde hiç dönel hareket olmadan da çalışma durumlarına rastlamak mümkündür. Bugünkü pistonlu soğutma kompresörleri genellikle tek etkili, yüksek devirli ve çok sayıda silindirli makinalar olup açık tip (kayış kasnak veya kavramalı) veya Hermetik tip motor-kompresör şeklinde (Amonyak hariç) dizayn ve imal edilmektedir.
Pistonlu kompresörlerin uygulanma şartları, birim soğutucu akışkan soğutma kapasitesine isabet eden silindir hacmi gereksinimi az olan ve fakat emiş/basma basınç farkı oldukça fazla olan soğutkanlar için uygun düşmektedir. Amonyak, R-12, R-22, R-502 bu soğutkanların en başta gelen türleridir.
Açık tip pistonlu kompresörlerin bugünkü silindir tertip şekilleri genellikle düşey, I, V ve W tertibinde 1 ile 16 silindirli ve tek etkili olup, yatık ve çift etkili kompresör dizaynı hemen tamamıyla terkedilmiştir. Tam kapalı-hermetik tip motor-kompresörlerde düşey eksenli krank mili ve motor ile yatay eksenli silindir tertibi çok sık uygulanmaktadır.
Aşağıdaki şekillerde bugünkü modern, yüksek devirli pistonlu kompresör dizaynı için tipik örnekler verilmektedir.
I-Tertibi, 2-Silindirli | W-Tertibi, 8-Silindirli Kompresör |
| |
V-Tertibi, 4-Silindirli | |
| |
Bazı imalatların, daha geniş bir kapasite kapsamına cevap verebilmek amacıyla aynı kapasitedeki yarım hermetik tipi iki kompresörü motor kısmından sırt sırta, bir emiş hücresinde birleştirerek “Tandem” tertibinde yapıldıkları da görülmektedir.
Yarım hermetik kompresörün dış | Tam hermetik kompresör |
| |
- Görünümü ve eksenel kesiti
Bilhassa otomobil klima uygulamalarında çok rastlanan bir başka tür kompresör tipi de Çalkantı Plakalı (Swash plate) kompresördür. Bir motorlu taşıtta ağırlık önemli bir unsur olduğundan bu kompresörlerin gövdesi alüminyum pres döküm olarak yapılmaktadır. En çok rastlanan 6 silindirli tip kompresörlerde 120 derece açı aralığıyla yerleştirilmiş 3 çift piston bulunmaktadır. Bu tertip şekli kompresörün balansı yönünden de oldukça iyi bir durum ortaya koymaktadır. Pistonların hareketini sağlayan çalkantı plakası, krank-biyel sistemindeki krank milinin görevini yapmaktadır ve bu plaka tahrik miline açı yapacak şekilde kamalanmış bir disktir. Tahrik milinin dönme hareketi ile döndürülen çalkantı plakası, mile bir açı ile bağlı olduğundan çevresel yüzeyinde zik-zak hareketi meydana gelir. Bu zik-zak hareketinden, pistonların ileri-geri hareketinin yaptırılması için yararlanılmaktadır. Disk’in ileri-geri hareket eden çevresel yüzeyi bir kam görevi yaparak, oynak aşık bilyaları vasıtasıyla bağlı olduğu pistonları silindirin içerisinde ileri-geri hareketlendirir ve böylece soğutucu akışkan gazın emme-basma işlemi sürdürülür. Konstrüksüyonda kompresörün şaftı bir kayış-kasnak sistemiyle otomobilin motorundan tahrik almaktadır ve arada bir magnetik kavrama bulunmaktadır. Şaft salmastrası, dökme demir yuvaya yaslanarak çalışan bir karbon halkadan oluşmaktadır. Kompresörün yağlanması cebri-pompalı yağlama türünden olup yağ pompası kompresörün şaft milinden tahrik olunmaktadır.